Na życie człowieka składają się cztery sfery: intelektualna, fizyczna, emocjonalna i duchowa. W związku z tym, pomoc kładąca nacisk na część z nich może okazać się nieskuteczna. O historiach nieefektywnych terapii praktykowanych nie tylko przez psychologów, ale przez wszystkich przedstawicieli zawodów pomocowych, każdy z nas na pewno słyszał. Część z nas również miała styczność z tego typu doświadczeniami.
Kilka słów o układzie nerwowym i mechanizmach traumy w ujęciu holistycznym
Ciało człowieka składa się z dziewięciu układów, które komunikują się między sobą za pomocą układu nerwowego. Na higienę organizmu wpływa zarówno środowisko zewnętrzne, interpretowane przez sferę psychiczną, jak i wewnętrzne reprezentowane przez ciało. Jak się okazuje sytuacje traumatyczne mogą być przetwarzane przez organizm zarówno jako bezpośrednie ujście emocjonalne (sytuacje, w których uzewnętrzniamy, “wylewamy” swoje emocje), lub kodować się w ciele i pamięci. O tyle, o ile ekspresja dotycząca emocji pozwala na zredukowanie napięcia nerwowego, sytuacje, w których na wyrażenie siebie nie mamy siły, bądź odwagi, często są zapisywane w postaci traumy. Trauma może prowadzić do obniżenia samooceny, awersji do konkretnego czynnika/zjawiska, obniżenia samopoczucia, czy też problemów o podłożu psychosomatycznym. Ze względu na szeroki wachlarz przyczyn traumy, należy też wyróżnić szeroki zakres pomocy, której realizowanie może być skuteczne w walce z nią.
Przykładowo, pacjent skarżący się na dolegliwości jelitowe, po konsultacji z lekarzem internistą dostaje skierowanie kolejno na badania krwi, gastroskopię, konsultację gastrologiczną, itp. Oprócz dolegliwości somatycznych osoba ta w ostatnim czasie doświadczyła wielu nieprzyjemnych sytuacji. Zakończył się jej wieloletni związek, przytłoczyła ją utrata rodzica. Pomimo tego, nikt ze znajomych nie zaobserwował znacznego obniżenia samopoczucia, widoczne było zmęczenie, spowodowane przez biegunki i bóle brzucha. Ostatecznie dolegliwości ustały – ku zdziwieniu pacjenta w momencie, w którym udało mu się przepracować swoją traumę z psychoterapeutą.
Sytuacja ta obrazuje, jak złożony jest organizm człowieka, oraz jak zależne względem siebie są jego komponenty. Oczywiście zdarzenia tego typu mają przyczynę ciężką do zdiagnozowania. Czasami w ich rozwiązaniu kluczowa jest konsultacja lekarska, innym razem psychoterapeutyczna, lub fizjoterapeutyczna. Warto więc być korzystać z pomocy różnych specjalistów, oraz być otwartym na ich sugestie dotyczące konsultacji z innym praktykiem.
Jak zadbać o równowagę ciała i duszy? – kilka spraw, o których nie zawsze pamiętamy
Holistyczne podejście do osoby nie dotyczy jedynie specjalistów, sami mamy największy wpływ na dobre samopoczucie. A oto kilka sposobów:
- zbilansowana dieta – czyli nie tylko zdrowe odżywianie, ale i regularne. Od trzech do pięciu posiłków dziennie, dostarczających co najmniej 2000 kalorii w przypadku kobiety i 2800 w przypadku mężczyzny. Dodatkowo warto pamiętać o spożywaniu posiłków bogatych w witaminy z grupy B, C, magnezu, oraz żelaza.
- odpowiednia ilość światła słonecznego – stymuluje mózg do wydzielania serotoniny (hormonu szczęścia) i melatoniny (regulującej cykl dobowy), przyczynia się do produkcji witaminy D, wspiera przyswajanie witaminy E. Dodatkowo wśród osób zmagających się ze spadkiem samopoczucia w okresie jesienno-zimowym zalecane jest używanie lamp antydepresyjnych, czyli tzw. fototerapii.
- aktywność fizyczna – ruch to zdrowie, o tym wszyscy wiemy. W trakcie wysiłku fizycznego wydzielane są endorfiny (hormony szczęścia), poprawia ukrwienie mózgu, a w rezultacie nie tylko poprawia samopoczucie, ale też pomaga w zaburzeniach depresyjnych, czy lękowych.
- kontakty społeczne – brak interakcji z innymi osobami może skutkować zwiększeniem wydzielania kortyzolu, czyli hormonu stresu. Długotrwałe uczucie stresu z kolei prowadzi do obniżenia samopoczucia, jak i może być przyczyną chorób m.in. układu krwionośnego. W trakcie interakcji natomiast wydzielane są endorfiny, poprawiające samopoczucie i równowagę psychofizyczną.
- pogoda i sezonowość – zmiany natężenia światła słonecznego, wahające się ciśnienie, to również czynniki, które mają wpływ. Właśnie dlatego w momentach, kiedy warunki pogodowe są gorsze, warto zmobilizować się do dodatkowej aktywności.
- odpowiednia ilość snu – zdaniem naukowców jest to około 7-8 godzin dziennie, choć jest to zależne od indywidualnego zapotrzebowania. Ważne jest natomiast, żeby nie spać mniej niż sześć godzin, oraz nie więcej niż 9. W przeciwnym razie organizm będzie zmęczony brakiem snu, lub jego nadmiarem.
- realizowanie własnych wartości – czyli swego rodzaju spójność emocjonalna tego co robimy, z tym co chcielibyśmy, tj. realizowanie pasji, satysfakcja z pracy i wykonywanego zawodu.
- stan psychofizyczny i profilaktyka zdrowotna – upewnienie się, że pogorszenie nastroju i samopoczucia nie ma podłoża organicznego, lub psychicznego.
Bartłomiej Pisarski z www.dominikhaak.pl
Alejakobiet.pl