Warzywa, owoce i tłuszcze roślinne są głównym źródłem witamin antyoksydacyjnych.
Terminem witaminy antyoksydacyjne określamy związki mające możliwość
niwelowania szkodliwego działania reaktywnych form tlenu i wolnych
rodników. Wolne rodniki cały czas powstają w organizmie, a także i
dostarczane są ze środowiska. Zwiększona szybkość ich wytwarzania, w
porównaniu do tempa ponad potencjał antyoksydantów i specjalnych
enzymów, określany jest mianem stresu antyoksydacyjnego.
Wolne rodniki wytwarzane są w takich procesach jak: naturalne reakcje
metaboliczne, duży wysiłek fizyczny, palenie papierosów, nadmierne
picie alkoholu, infekcje, stany zapalne, w wyniku działania niektórych
leków, promieniowania radiacyjnego, na skutek nieodpowiedniego żywienia
(niedostarczenie antyoksydantów) i poprzez zanieczyszczenia środowiska i
żywności.
Nieunieszkodliwione wolne rodniki mogą uszkadzać płuca, układ sercowo
naczyniowy (miażdżyca, zawał mięśnia sercowego, nadciśnienie tętnicze,
choroba niedokrwienna serca), powodować niewydolność nerek i jelit
(choroba Crohna), reumatoidalne zapalenie stawów, zaćmę i nowotwory.
Wolne rodniki mogą powstawać w żywność powodując niekorzystne zmiany
sensoryczne. Żywność taka jest szczególnie szkodliwa dla kobiet w ciąży.
Wywiera negatywny wpływ na rozwój płodu, stan zdrowia noworodków,
dzieci i młodzieży.
Do związków, które maja właściwości antyoksydacyjne należy zaliczyć
witaminy E, C, witaminę A i jej prowitaminę B- karoten, związki
fenolowe, flawonoidy. Związki te w znakomitych ilościach znajdują się w
owocach, warzywach, tłuszczach roślinnych. Substancje te, same się
utleniają zapobiegając w ten sposób utlenieniu przez wolne rodniki
biologicznie ważnych związków i struktur.
Prawidłowe żywienie, które pokrywa normy na witaminy antyoksydacyjne
jest pierwszym krokiem w prewencji wymienionych w artykule chorób. W
świetle omówionych faktów rola warzyw, owoców i tłuszczy roślinnych jest
niezastąpiona. Według międzynarodowych ustaleń dorosły człowiek powinien spożywać dziennie owoce i warzywa w ilości 0.5-0,75 kg