Stresem określany jest stan organizmu, który charakteryzuje się brakiem równowagi pomiędzy funkcjami obronnymi, a stresogennymi oczywiście na korzyść czynników stresogennych. Stres może być powodowany przez szereg różnorakich czynników np.: czynniki psychiczne, fizyczne, fizjologiczne. Żywność również może wpływać na nasze stany emocjonalne pogłębiać stany depresyjne, jak i wprawiać nas w uczucie euforii i pobudzenia. Żywność jest także źródłem substancji, które mają zdolność do niwelowania skutków i przyczyn spowodowanych stresem oksydacyjnym, czyli nadprodukcją wolnych rodników w stosunku do zdolności antyoksydacyjnych organizmu .
Stres pośrednio lub bezpośrednio przyczynia się do powstawania chorób między innymi chorób układu oddechowego, krążenia,chorób układu pokarmowego. Stres może również sprzyjać powstawaniu chorób nowotworowych, np. raka sutka.
Sposób relacji między nami, a otaczającym nas środowiskiem może zwiększać lub zmniejszać ryzyko powstawania chorób. Choroby powstałe na skutek specyficznych cech osobowości, sytuacji stesogrnnych noszą miano chorób psychosomatycznych. Wystąpienie choroby psychosomatycznej zależy również od podatności zachorowania na nią, podatność ta nie jest bezpośrednio związana z samymi czynnikami stresogennymi.
Wszystkie nasze stany emocjonalne, które odczuwany mają bezpośrednie przełożenie na fizjologiczne, biochemiczne funkcjonowanie naszego organizmu. Radość, smutek, euforia, żal i wiele innych stanów emocjonalnych powoduje wydzielanie specyficznych neuroprzekaźników, hormonów. Podczas określonych stanów doznajemy przyspieszenia akcji serca lub wręcz przeciwnie. Stany emocjonalne mogą powodować wzrost ciśnienia, zahamowanie procesów trawiennych, wpływać negatywnie na nasz układ immunologiczny obniżając odporność organizmu. Wskutek stresu nasilają się sie procesy kataboliczne w organizmie, czyli dochodzi do rozpadu wielu związków i struktur organizmu w szczególności lipidowych i białkowych. Stan ten poprawia wydolność fizyczną i psychiczną, lecz powoduje wytworzenie znaczniej ilości wolnych rodników, które są przyczyna stresu oksydacyjnego.
Zatem, w jaki sposób żywność może zmienić nasze stany emocjonalne? Otóż w żywności występuje wiele substancji psychoaktywnych. Człowiek już bardzo dawno zauważył zależność pomiędzy spożywaniem kawy, która jest źródłem kofeiny, kakao które jest źródłem teobrominy, herbaty, które jest źródłem teiny.
Żywność zawiera składniki niezbędne dla funkcjonowania organizmu, które wpływają na stany emocjonalne. Do składników tych możemy zaliczyć: węglowodany, białko bogate w aminokwasy tryptofan, tyrozynę, witaminy B1, B6, B12, kwas foliowy, kwasy omega 3, witaminy antyoksydacyjne – A, C, E beta katonen, flawonoidy, składniki mineralne magnez, selen, cynk miedź, mangan. Ochrona organizmu przed negatywnymi skutkami stresu powinna opierać się głównie na dostarczeniu wcześniej wymienionych składników. Do diety można również włączyć rośliny, zioła, które są źródłem składników o działaniu uspakajającym i antyoksydacyjnym.
Arkadiusz Tuwalski
