Efektem jojo nazywamy naprzemiennym stan redukowania i przybierania masy ciała. Efekt ten jest bardzo powszechnie występuje o osób odchudzających się. Skutkiem takiego stanu rzeczy jest mała skuteczność kuracji odchudzających, brak konsekwencji w odchudzaniu. Tylko około 5 % osób udaje się nie zwiększyć wagi od czasu zakończenia kuracji odchudzającej. Przyczyn niepowodzeń oczywiście jest wiele. Jednak najpoważniejszą przyczyną niepowodzeń w odchudzaniu jest powrót to starych nawyków żywieniowych po okresie odchudzania. Błędem jest rozgraniczanie czasu na odchudzanie i nie odchudzanie się. Prawidłowe kuracje odchudzające powinny mieć na względzie nie tylko redukcję masy ciała w danym okresie, ale i także trwałą zmianę nawyków żywieniowych.
Efekt jojo pojawia się tym częściej im bardziej restrykcyjna i drakońska jest dieta. Istnieje wiele radykalnych metod odchudzania z głodówką naczelne, które w długofalowym efekcie dają więcej szkód niż korzyści, marnują nasz czas, pieniądze i bardzo często zdrowie. Redukcja masy ciała nie powinna odbywać się bardzo gwałtownie, zaleca się redukcję tkanki tłuszczowej na poziomie 0,5-1 kg na tydzień, co jest odpowiednikiem około 3400 – 6800 kcal na tydzień, co po przeliczeniu na dzień daję nam redukcję 500 – 1000 kcal. Natomiast optymalny spadek masy ciała to 2-3 kg na miesiąc.
Co prawda niektóre diety „cud” zachęcają nas do dalszej kontynuacji stosowania, początkowymi bardzo dobrymi efektami w odchudzaniu. Musimy pamiętać, że takie diety zazwyczaj odwadniają organizm, a redukcja masy ciała jest związana z utratą wody, a nie z redukcją tkanki tłuszczowej. Każda osoba chcąca walczyć z zbędnymi kilogramami musi mieć ułożony plan dietetyczny, jak i plan aktywności fizycznej.
W tkance tłuszczowej odkładanych jest również wiele zanieczyszczeń pochodzących ze środowiska. Osoby szybko zrzucające kilogramy, są bardziej narażone na ich szybkie uwolnienie i szkodliwość ich działania. Za szybkie chudnięcie negatywnie wpływa na stan skóry. Powodując utratę jej elastyczności.
Powrót osoby odchudzającej się do nawyków żywieniowych sprzed odchudzania jest klęską samej osoby odchudzającej i osoby koordynującej odchudzanie. Stan ten daje do zrozumienia, że zaproponowany przez dietetyka sposób wrócenia do prawidłowych nawyków żywieniowych nie jest właściwą drogą dotarcia do osoby z nadwagą lub otyłością. Jak i osoba przybierająca na wadze po odchudzaniu daje do zrozumienia, że zmiana nawyków żywieniowych jest dla niej akceptowalna w ograniczonym okresie czasowym.
Okres zaraz po odchudzaniu powinien charakteryzować się deficytem energetycznym. Deficyt ten powinien być na ogół połową deficytu energetycznego kuracji odchudzającej. Stan taki powinien utrzymywać się do kilku miesięcy po odchudzaniu. Jest ot okres przejściowy, który ma za zadanie przyzwyczaić nas do prozdrowotnych nawyków żywieniowych. Stosowana przez nas dieta nie jest już tak restrykcyjna jak podczas odchudzania, lecz nadal występuje niewielki deficyt energetyczny związany z większą swobodą w dobieraniu produktów spożywczych. Przez cały czas należy kontrolować to, co się je i w jakich ilościach, żeby zapobiec nawrotowi otyłości.
Efekt jojo bardzo negatywnie wpływa na stan naszego zdrowia. Naprzemienne tycie i chudnięcie spowalnia przemianę materii. Skutkiem takiego stanu rzeczy jest mniejsze wydatkowanie energii do utrzymania podstawowych funkcji organizmu. Organizm jest nastawiony wówczas na syntezę substancji zapasowych – tłuszczu. Diety dla osób naprzemiennie zmniejszających i zwiększających masę ciała będą bardziej restrykcyjnie niż dla osób przystępujących do odchudzania po raz pierwszy.
Najlepszym rozwiązaniem jest odchudzanie nie nastawione na czas, a trwałość efektów. Stan taki możemy uzyskać stopniowo zmniejszając energetyczność diety. Po odchudzaniu zachowajmy niewielki deficyt energetyczny, nie zapominając o prawidłowych nawykach żywieniowych i aktywności fizycznej.
Arkadiusz Tuwalski
